انواع قرارداد پیمانکاری

انواع قرارداد پیمانکاری

هدف ازانعقاد هرگونه قرارداد ، تنظیم روابط قانونی بین طرفین قرارداد برای برقراری وایجاد حقوق ، مسئولیت ها ، انجام وظایف ، پیشبرد پروژه ورویه هایی برای حل اختلافات است . قراردادهای خرید وساخت و… از جمله قراردادها در تعاملات صنعتی است .

قرارداد پیمانکاری یکی از قراردادهای رایج در صنعت نفت است که عبارت از ، قراردادی است که به موجب آن طرف قرارداد(پیمانکار) مسئولیت اجرای مفاد ذکرشده در قرارداد را به نمایندگی از صاحب کار(کارفرما) به عهده می گیرد . دراین مختصرکه در پیش رو دارید به معرفی اجمالی وبیان مزایا ومعایب چند قرارداد پیمانکاری پرداخته شده که امید است درحد آشنایی مفیدفایده باشد . دراین نوشتار هشت قرارداد پیمانکاری مورد بررسی ومعرفی قرارگرفته شده است .

انواع پیمانکاری 

۱-    قراردادهای پرداخت کلی Lump Sum

۲-  قراردادهای دائمی Continual Contracts

الف – قراردادهای سریال Serial Contracts

ب – قراردادهای با قابلیت تغییر Continuily Contracts

ج – قراردادهای با دوره زمانی محدود Term Contracts

۳- قراردادهای سنجشی Measurement Contracts

الف – قرارداد فاکتور ثابت Fixed Fee Contracts

ب – قرارداد قیمت هدف Target Cost Contracts

۴-  قراردادهای بازپرداخت هزینه Cost Remimbursement Contracts

۵-  قراردادهای مدیریتی (Mc) Management Contracts

۶-  قراردادهای مدیریت پروژه Project Management Contracts

۷- قراردادهای طراحی وساخت Design And Build Contracts

۸- قراردادهای ساخت وتوسعه

معرفی انواع قراردادها :

یکم – قراردادهای پرداخت کلی (Lump Sum)

دراین نوع قرارداد ، پیمانکارکل کار تعریف شده را با هزینه مشخص انجام می دهد .

محاسبه مبلغ پیمان : مبلغ موردتوافق با توجه به اطلاعات حاصل از طراحی ها ، مشخصات پروژه ، کیفیت موردانتظارکارفرما وبازرسی های لازم ازمحل اجرای کارمحاسبه می شود .

قیمت تخمینی اولیه : برای رسیدن به قیمت تخمینی اولیه، پیمانکار باید به محاسبات عادی هزینه ، ریسک درگیرپروژه ساخت، وضعیت بازار توجه ونیز میزان بار کاری جاری خود را اضافه کند.

پرداخت های کارفرما به پیمانکار: این پرداخت ها براساس برآورد اولیه هزینه وبدون توجه به هزینه واقعی اجرای پروژه که البته اگر درطول پروژه تغییراتی با موافقت طرفین اعمال نشود ، صورت می گیرد .

انواع قیمت اینگونه قراردادها:

–         قیمت ثابت Fix

–         قیمت شناور Floating

کاربرد اینگونه قراردادها :

۱-   جایی که اطلاعات کافی برای محاسبه دقیق قیمت وجود داشته باشد .

۲-   وقتی تغییرات کمی در طول انجام پروژه موردانتظارباشد وکنترل مالی مناسب برقرار باشد.

۳-   وقتی کارفرما مایل باشد حجم مالی در گردش کل را قبل از عقدقراردادبداند.

۴-   زمانی که ریسک اجرای پروژه پایین باشد .

۵-   جایی که کارفرما مایل باشد کنترلی همه جانبه برامورداشته باشد ولی در جزییات پروژه واردنشود .

مزایای قراردادهای Lump Sum :

۱-   تعهدات مالی کارفرما با تقریب قابل قبول ، پیش از آغاز پروژه مشخص است .

۲-   مهندسین ، طراحان می توانند در زمان کافی پیش از آغازپروژه کار طراحی را تمام کنند .

۳-  می توان هزینه پروژه را درطول اجرای فاز طراحی ، برنامه ریزی وکنترل کرد تا طراحی به گونه ای انجام گیردکه پروژه درتوان مالی شرکت باشد .

۴-   کارفرما از جریان نقدینگی ونحوه پرداخت درطول فازهای پروژه از قبل آگاه است .

۵-   کارفرما ریسک کمتری ازپیمانکار متحمل می شود.

۶-    کارفرما می تواند بخشی از کارها را خود انجام دهد .

معایب قراردادهای Lump Sum :

۱-  زمان طولانی موردنیاز برای تکمیل طراحی سبب افزایش زمان کل پروژه ودرنتیجه افزایش هزینه مالی پروژه می شود .

۲-   کارفرما هیچ نظارتی بربرنامه پیمانکاروتأثیرات آن روی هزینه پروژه ندارد .

۳-  ممکن است اطلاعات کافی در زمان برگزاری مناقصه موجودنباشد واین مسئله برکیفیت انجام پروژه تأثیرخواهدگذاشت.

۴-  پروژه ممکن است به دلیل عدم همخوانی طراحی های کارفرما با نظرات پیمانکار ، از زمان ، کیفیت وهزینه برنامه ریزی شده تخطی کند .

دوم – قراردادهای دائمی Continual Contracts

وقتی کارفرما برنامه کاری یک پروژه خاص را به طورپیوسته دنبال کند ، به منظور ؛

–         صرفه جویی در هزینه های مناقصه

–         تسریع در زمان عملیات ساخت

از شیوه قراردادهای دائمی که به سه طریق صورت می گیرد استفاده می کند :

الف – قراردادهای سریال  Serial Contracts:

دراین نوع قرارداد ، پیمانکار متعهد می شود تا وارد یک سری از قراردادهای              Lump Sum شود که مطابق شرایط وضعیت های مطرح در اولین قراردادادامه می یابند .قیمت وشرایط قراردادنیز از روی قیمت های رقابتی اجزای پروژه محاسبه می شود .

ب – قراردادهای با قابلیت تغییر Continuity Contracts

وقتی که کارفرما امید به کسب سودناشی از ادامه دادن کار دارد ، از پیمانکارمی خواهد تا وارد یک نوع قرارداد Lump Sum ولی با قابلیت تغییرشود . این تغییرات مجازبحث روی اجزاء وتغییرات کاروبا رسیدن موعد عقد قرارداد ، دریک چارچوب از پیش توافق شده مشخص می شوند .

ج – قرارداد با دوره زمانی محدود Term Contracts :

دراین نوع قرارداد ، کارفرما پیمانکار را ملزم به پذیرش یک کارمشخص با حدودهزینه تعیین شده ودریک دوره زمانی تعریف شده (اعلب ۱۲تا۲۴ ماه) می نماید.

ارزیابی قیمت کار پیمانکار از روی صورتحساب هایی است که پیمانکار ارایه می کند . کارفرما با مقایسه این صورتحساب با برنامه پروژه واقلامی که روی پروژه هزینه شده اند ، مبالغ را تاحد بالای تعیین شده درهنگام عقدقرارداد پرداخت می کند .

کاربرد این نوع قراردادها :

برای‌کارهایی‌با قیمت پایین که مرتب تکرار می شوند مثل ؛ تعمیرات دوره ای مفید است .

مزایای قراردادهای دایمی :

۱-  با توجه به دوره مشخص داشتن وقابل برنامه ریزی بودن کار واطلاع پیمانکار از اینکه می دانددر درازمدت سودبیشتر عاید او خواهد شد . به هنگام اعلام نرخ قیمت کمتری پیشنهاد می کند .

۲-   صرفه جویی در هزینه آماده سازی مقدمات پیمان وبرگزاری مناقصه

۳-   درخصوص تعمیرات اضطراری ونیاز به سرعت انتخاب پیمانکاراین نوع قرارداد سبب افزایش بهره وری می گردد .

۴-   ارتباط بلندمدت پیمانکار وکارفرما موجب آگاهی پیمانکار از کیفیت وسرعت عمل درخواستی می شود .

۵-   کمک به کارفرما وپیمانکار در پیش بینی هزینه ها وپرداخت ها

معایب قراردادهای دایمی :

۱-  بعلت عدم آگاهی برخی از پیمانکاران از سودناشی از دنباله داربودن کار ، قیمت بالاتری پیشنهادکنند وعلیرغم شایستگی از رقابت خارج گردند .

۲-   کارکرد مناسب وهمراه با تأخیرپیمانکار دریک فاز سببی ایجاد جو بی اعتمادی نسبت به او گردد .

۳-  اگرمفادپیمان به صورت منظم بازبینی نشود ، ممکن است کارفرما بیش از هزینه های لازم پرداخت کند ومجددا” مناقصه را برگزارنماید .

سوم – قراردادهای سنجشی Measurement Contracets :

–    قیمت قرارداد دراین نوع قراردادها ، هرچند در ابتدا به صورت تخمینی برآورد می شوند تا حدود کار مشخص باشد اما تا پایان کار واندازه گیری تک تک اجزای کار قیمت پروژه معین نمی شود .

–    محاسبه قیمت پروژه پس از اجرا برمبنای شاخص هایی صورت می گیرد که در ابتدای پروژه ودر قراردادمنعقده براساس نفرساعت صرف شده یا قیمت اقلام مصرفی ، بین طرفین توافق شده است .

محاسبه قیمت اولیه قرارداد:

–         برمبنای اجزاء وقطعات موردنیاز پروژه

–         براساس برنامه ارائه شده توسط پیمانکار(پیمان های خدماتی ومشاوره ای)

کاربرد اینگونه قراردادها :

۱-   وقتی نیازهای کارفرما به روشنی مشخص نیست .

۲-   نیازفوری کارفرما به شروع سریع پروژه

۳-   اساسا” محاسبه قیمت تمام شده یا ممکن نیست یا هزینه محاسبه پیش از انجام کاربسیار زیاد است .

مزایای قراردادهای سنجشی :

۱-  پیمانکار می تواند کار را با سرعت درسایت پروژه آغازکند ولذا کوتاه شدن طول مدت پروژه وصرفه جویی در هزینه ها را موجب می گردد .

۲-   می توان پیمانکار سنجش را در مراحل طراحی پروژه شرکت داد . به منظور بهره وری در زمان اجرای پروژه

۳-   محاسبات پرداخت ها درطول پروژه ساده تراست .

معایب قراردادهای سنجشی :

۱-  نرخ های استاندارد که در محاسبه قیمت تمام شده به کارمی روند اغلب به دلیل دیربه روزشدن توسط سازمان مسئول مانند سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور ، ناکاراهستند.

۲-  استفاده از شاخص های استاندارد ، امکان نشان دادن هزینه های واقعی کارانجام شده را از پیمانکار سلب می کند.

۳-   گاهی ، شاخص های اموری از قبیل سختی کار ویا سرعت عمل موردنیازازسوی کارفرما را در نظرنمی گیرند .

۴-  گاهی تغییرات اعمال شده در طرح ها برای تأمین نظرکارفرماوهزینه آن درمحاسبه قیمت نهایی ندیده گرفته می شود .

۵-   کارفرما مجبوراست برنامه کاری وکارکرد پیمانکاررا مرتب درحین کار بررسی کند.

موسسه حسابداری و حسابرسی نوین تراز تبریز آماده ارایه خدمات مالی و حسابداری و آموزش اصولی و عملی حسابداری و دوره های کاآموزی حسابداری در شهر تبریز . تلفن : ۳۵۴۱۴۸۷۸ –  ۰۴۱