قانون کنترل تراکنش های بانکی در ایران
البته شاید نام‌گذاری قانون کنترل تراکنش های بانکی در ایران چندان صحیح نباشد، زیرا قانونی به این نام وجود ندارد. در اصل به استناد به موادی از قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان امور مالیاتی این اختیار را دارد که جهت مبارزه با فرار مالیاتی در صورت نیاز ،حساب های بانکی و تراکنش های بانکی مؤدیان را موردبررسی قرار دهد.
این مواد قانونی از سال‌های دور در قانون مالیاتهای مستقیم وجود داشتند اما بنا به دلایل مختلف ازجمله عدم همکاری بانک‌ها به اجرا درنمی‌آمدند. از سال ۹۵ این قانون جدی گرفته شد و از سال ۹۶ با اصلاحاتی رسماً به اجرا گذاشته شد.
تراکنش های بانکی عموما مستقل نیستند یعنی هر کدام به یک حسابی متصل هستند که این حساب هم یا به اشخاص حقوقی یا حقیقی ارتباط دارد؛ بنابراین نمی توان تراکنش بانکی را منبع مالیاتی جدید تلقی کرد. تراکنش فقط یک نشانه است که مشخص می کند افراد چه درآمدی دارند و بعد برای اخذ مالیات بر درآمد آنها اقدام می شود.
اما چیزی که در این باره جدیدتر است، بررسی تراکنش های مشکوک اشخاصی است که حتی پرونده مالیاتی ندارند. طبق دستورالعمل جدید بانک مرکزی، بانک‌ها موظف به ارائه گزارش مستندات برخی حساب های بانکی هستند که تراکنش های مشکوک دارند. اما مصداق تراکنش مشکوک چیست؟
تراکنش مشکوک چیست
کاملاً روشن است که میزان سرمایه موجود در حساب های بانکی اشخاص به‌هیچ‌عنوان برای سازمان امور مالیاتی اهمیتی ندارد. آنچه برای اداره مالیات مهم است، تراکنش های بانکی اشخاص است؛ یعنی میزان پولی که از حساب آنها خارج و یا به حساب آنها واردشده است.
پیش از آنکه درباره مصداق تراکنش های مشکوک برای سازمان امور مالیاتی صحبت کنیم، بهتر است تراکنش های بدون مشکل را در قانون کنترل تراکنش های بانکی در ایران معرفی کنیم؛
• گردش حساب بین بانکی یک شخص؛ یعنی یک فرد مبلغی را از حساب خود در یک بانک به حساب خود در یک بانک دیگر انتقال دهد
• گردش حساب ناشی از دریافت وام و تسهیلات
• تراکنش هایی که مربوط به دریافت طلب و یا پرداخت بدهی است
• تراکنش های ناشی از دریافت و یا پرداخت دستمزد، اجاره و یا سایر منابع درآمدی
• گردش مالی ناشی از درآمد حاصل از کشاورزی
• گردش مالی ناشی از ارث، وقف، نذر و حبس
• تراکنش هایی که از درآمد معاف از مالیات به وجود آمده‌اند
حالا اگر گردش حساب فرد شامل هیچ‌یک از مصادیق بالا نباشد، طبیعتاً از سوی سازمان امور مالیاتی موردبررسی قرار می‌گیرد، البته درصورتی‌که از مبلغ مشخصی بالاتر باشد.
نحوه رسیدگی به تراکنش حساب های بانکی اشخاص
نحوه رسیدگی به تراکنش حساب های بانکی اشخاص ، فقط بر اساس بخشنامه شماره ۱۶/ ۹۹/ ۲۰۰ مورخ ۳۱/ ۱/ ۱۳۹۹ سازمان امور مالیاتی انجام می شود و مصوبات قبلی منسوخ است .
بنابر این شما مودیان محترم می توانید ضمن درخواست اخذگزارش رسیدگی آنرا با بندهای بخشنامه خصوصا بند ۱۸ بخشنامه مطابقت داده و لایحه تعدیل درآمد جهت اعتراض تنظیم نمایید.
برابر بند ۱۸ بخشنامه اخیر الذکر مهمترین اسناد و مدارک ملاک محاسبه و تعیین درآمد مشمول مالیات از تراکنش‌های بانکی اظهارات مکتوب مودی است.
بنابر این در مواردی که :
مودی در اظهارات مکتوب خود ماهیت #غیر تجاری تراکنش‌های بانکی را اعلام می کند باید نظر وی را ملاک محاسبه قرار داد مگر آنکه اسناد و مدارک مثبته ای دال بر خلاف اظهارات وی بدست آید.
بخشنامه ۲۷۰/۱۶۳۷۳ مورخ ۹۹/۹/۲۹ (اجرای سراسری سامانه اطلاعات ترکنش های بانکی(جدید))
……
سقف تراکنش بانکی مشکوک به کدام عامل بستگی دارد؟
در سال ۹۵ که دستورالعمل بررسی گردش حساب بانکی اشخاص به مرحله اجرا درآمد، سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که حساب های بانکی افرادی که جمع تراکنش های یک سالِ آنها (اعم از پرداخت و دریافت) ۵۰۰ میلیون تومان باشد، موردبررسی قرار می‌گیرد.
این تصمیم همان ابتدا با مخالفت‌های فراوانی به‌خصوص از سوی بانک ها همراه شد. این تصمیم عملیاتی نشد و سال بعد، با یک عقب‌نشینی بزرگ از سوی سازمان امور مالیاتی، سقف ۵۰۰ میلیون تومان به ۵ میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. هم اکنون این سقف همچنان ۵ میلیارد تومان است.
حال اگر پرونده‌ای در سازمان امور مالیاتی ندارید و جمع تراکنش های بانکی شما در یک سال بیش از ۵ میلیارد تومان است، از سوی سازمان امور مالیاتی برای شما پرونده تشکیل داده‌شده و طبیعتاً باید برای این گردش حساب توضیح قانع‌کننده‌ای داشته باشید. از سوی دیگر نیز باید آماده اتهام سنگین پول‌شویی باشید!
بااین‌حال، اگر در سازمان امور مالیاتی پرونده دارید و هرسال اقدام به ارسال اظهارنامه مالیاتی می‌کنید، باید در نظر داشته باشید که اداره مالیات درهرصورت گردش حساب بانکی شما را موردبررسی قرار می‌دهد و با درآمد اظهاری شما در اظهارنامه مالیاتی تطبیق می‌دهد.
با تمام اینها و با توجه به تحرکات اخیر دولت و سازمان امور مالیاتی، به نظر می آید حتی اگر جمع تراکنش های بانکی شما کمتر از ۵ میلیارد تومان باشد و پرونده ای در سازمان امور مالیاتی نداشته باشید، بازهم حساب بانکی شما توسط سازمان امور مالیاتی کنترل شده و احتمالاً باید پاسخگوی گردش حساب خود باشید.
نحوه محاسبه مالیات بر گردش حساب
نحوه محاسبه مالیات بر گردش حساب اینگونه است مالیات درآمد محاسبه‌شده توسط سازمان امور مالیاتی از گردش حساب بانکی شما، بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم خواهد بود. مطابق این ماده برای درآمد تا ۵۰ میلیون تومان ۱۵ درصد، برای درآمد نسبت به مازاد ۵۰ میلیون تومان تا ۱۰۰ میلیون تومان ۲۰ درصد، و برای درآمد نسبت به مازاد ۱۰۰ میلیون تومان ۲۵ درصد است.
جدول زیر گویای نحوه محاسبه مالیات بر گردش حساب در قانون کنترل تراکنش های بانکی در ایران است.
تا ۵۰ میلیون تومان ۱۵ درصد
از ۵۰ میلیون تومان تا ۱۰۰ میلیون تومان ۲۰ درصد
به ازای بیش از۱۰۰ میلیون تومان ۲۵ درصد
سخن آخر
مالیات تراکنش بانکی زمانی که گردش حسابتان از سقف مجاز قانون کنترل تراکنش های بانکی در ایران بالاتر باشد، اهمیت می‌یابد. شما برای گردش‌های حساب بانکی خود به یک مشاوره مالیاتی نیاز دارید، چون او در تمام مراحل همراه شما خواهد بود. با این حال در تراکنش‌های بانکی مشکوک عمل نکنید تا از محاسبه مالیات تراکنش‌های بانکی در امان باشید و مشمول مالیات گردش حساب نشوید.
اگر سوالی درباره قوانین مالیاتی دارید، مشاوران مالیات نوین تراز در کنار شما خواهند بود. می‌توانید برای دریافت مشاوره گردش مالی حساب با مشاوران نوین تراز تماس بگیرید.
