متن لايحه بيمه بيکاري غير ارادي مشمول قانون تامين اجتماعي مصوب ۱۳۵۴
ماده ۱- به منظور حمايت از بيکاران غير ارادي مشمول قانون تامين اجتماعي مصوب ۱۳۵۴ و اصلاحات بعدي آن که تابع قانون کار و مقررات خاص مناطق آزاد تجاري صنعتي و ويژه اقتصادي هستند، حساب بيمه بيکاري که در اين قانون «حساب» ناميده مي‌شود، تشکيل مي‌گردد.
تبصره- گروه‌هاي زير از شمول مقررات اين قانون مستثني هستند:
الف- بازنشستگان و دريافت کنندگان مستمري از کارافتادگي کلي.
ب- صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بيمه شدگان اختياري.
پ- اتباع خارجي.
ماده ۲- بيکاري از نظر اين قانون، بيمه شده‌اي است که رابطه کاري وي با کارفرما بدون ميل و اراده قطع شده و آماده به کار است.
تبصره ۱- بيمه شدگاني که به علت تغييرات ساختار اقتصادي واحد مربوط، به تشخيص وزارتخانه ذي‌ربط و تاييد شوراي عالي کار، بيکار موقت شناخته شوند، مشمول اين قانون خواهند بود.
تبصره ۲- به منظور تشويق کارفرماياني که طرح اصلاح ساختار واحد ذي‌ربط آنان داراي توجيه اقتصادي بوده و به تاييد کارگروه تخصصي مربوط رسيده باشد، تسهيلاتي از محل منابع حساب، رديف اعتباري و منابع بانکي در اختيار آنان قرار مي‌گيرد.
تبصره ۳- در صورت اجرا نكردن طرح تغيير ساختار توسط کارفرما يا فقدان اعاده به کار کارگران، هزينه‌هاي اجرايي و مبلغ مقرري که توسط صندوق تامين اجتماعي پرداخت شده است از کارفرماي واحد ذي‌ربط مطالبه و در صورت پرداخت نكردن آن مطابق ضوابط ماده (۵۰) قانون تامين اجتماعي وصول خواهد شد.
تبصره ۴- بيمه شدگاني که به علت بروز حوادث قهري و غير مترقبه از قبيل سيل، زلزله، جنگ و آتش سوزي بيکار مي‌شوند، با معرفي واحد کار و اموراجتماعي محل براساس جدول موضوع بند «الف» ماده ۸ اين قانون از مقرري بيمه بيکاري استفاده خواهند کرد.
ماده ۳- بيمه بيکاري به عنوان يکي از حمايت‌هاي تامين اجتماعي است و صندوق تامين اجتماعي مکلف است با دريافت حق بيمه مقرر، به بيمه شدگاني که طبق مقررات اين قانون موقتاً بيکار مي‌شوند، مقرري بيمه بيکاري پرداخت كند.
ماده ۴- تشخيص استحقاق مقرري بيمه بيکاري در چارچوب ماده دو و تبصره‌هاي آن به عهده کارگروهي متشکل از نمايندگان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي و صندوق تامين اجتماعي است، در صورت بروز اختلاف، نظر رئيس واحد کار و امور اجتماعي مربوط ملاک عمل خواهد كرد.
تبصره- بيکاران مشمول اين قانون، حقوق و مزايا و خسارات مربوط (موضوع قانون کار) را دريافت خواهند كرد.
ماده ۵- حق بيمه بيکاري به ميزان چهار درصد مزد بيمه است که سه درصد توسط کارفرما و يک درصد توسط دولت تامين و پرداخت خواهد شد.
ماده ۶- مزد بيمه شده و نحوه تشخيص تعيين حق بيمه بيکاري، چگونگي وصول آن، تکليف بيمه شده و کارفرما و نحوه رسيدگي به اعتراض، تخلفات و ساير مقررات مربوط در اين مورد بر اساس ضوابطي است که براي حق بيمه ساير حمايت‌هاي تامين اجتماعي در قانون و مقررات تامين اجتماعي پيش بيني شده است.
ماده ۷- بيمه شدگان بيکار در صورت احراز شرايط زير مستحق دريافت مقرري بيمه بيکاري هستند:
الف- بيمه شده قبل از بيکار شدن حداقل دوازده ماه سابقه پرداخت حق بيمه بيکاري را داشته باشد.
مشمولان تبصره دو ماده دو از شمول اين بند مستثني هستند.
ب- بيمه شده بيکار ظرف ۳۰ روز از تاريخ بيکاري، مراتب بيکاري خود را به واحد کار و امور اجتماعي محل اعلام و واحد مربوط، بيمه شده بيکار را جهت اشتغال به مراکز کاريابي ذي‌ربط معرفي كند. مراکز مذکور موظفند پس از گذشت ۱۵ روز نظر خود را در مورد امکان اشتغال يا اشتغال نداشتن بيمه شده بيکار به واحدهاي کار اعلام كند.
تبصره- مراجعه بعد از سي روز با عذر موجه و ارائه مستندات و راي کارگروه موضوع ماده چهار تا ۹۰ روز پس از تاريخ بيکاري امکان‌پذير خواهد بود.
پ-بيمه شده بيکار مکلف است در دوره‌هاي کارآموزي و سوادآموزي که توسط واحد کار و اموراجتماعي و نهضت سوادآموزي يا ساير واحدهاي ذي‌ربط با تاييد وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعي تعيين مي‌شود، شرکت و هر دو ماه يک بار گواهي لازم در اين مورد را به شعب تامين اجتماعي تسليم كند.
تبصره ۱- به کارگراني که در زمان دريافت مقرري بيمه بيکاري به شغل يا مشاغلي گمارده شوند که ميزان حقوق و مزاياي آن از مقرري بيمه بيکاري متعلقه کمتر باشد، مابه‌التفاوت دريافتي بيمه شده از منابع حساب پرداخت خواهد شد. مدت استفاده از مقرري (از نظر مدت استحقاق) به نسبت مبلغ مقرري پرداختي محاسبه و منظور خواهد شد. در هر حال به کارگماري مقرري بگير معرفي شده جزء سابقه اشتغال وي محسوب شده و مشمول مقررات اين قانون خواهد بود.
تبصره ۲- مدت دريافت مقرري بيمه بيکاري جزء سوابق پرداخت حق بيمه بيمه شده از نظر بازنشستگي، از کارافتادگي و فوت محسوب خواهد شد.
ماده ۸- مدت پرداخت مقرري بيمه بيکاري و ميزان آن به شرح زير است:
الف- مجموع مدت پرداخت مقرري از زمان برخورداري از مزاياي بيمه بيکاري با احتساب دريافتي‌هاي قبلي براساس سابقه پرداخت حق بيمه بيکاري براي مجردان حداقل شش ماه و حداکثر سي‌ماه و متاهلان يا متکفلان حداقل ۹ ماه و حداکثر ۳۶ ماه براساس جدول زير محاسبه مي‌شود:
سابقه پرداخت حق بيمه بيکاري از ۱۲ ماه تا ۲۴ ماه، از ۲۵ ماه تا ۶۰ ماه، از ۶۱ ماه تا ۹۰ ماه، از ۹۱ ماه تا ۱۲۰ ماه، از ۱۲۱ ماه تا ۱۵۰ ماه، از ۱۵۱ ماه تا ۱۸۰ ماه، از ۱۸۱ ماه تا ۲۱۰ ماه، از ۲۱۱ ماه تا ۲۵۲ ماه و از ۲۵۳ ماه به بالا است که به ترتيب حداکثر استفاده از مقرري با احتساب دوره‌هاي قبلي براي مجردان ۶، ۹، ۱۲، ۱۵، ۱۸، ۲۱، ۲۴،۲۷ و ۳۰ ماه و براي متاهلان يا متکفلان به ترتيب ۹، ۱۲، ۱۵، ۱۸، ۲۱،۲۴، ۲۸، ۳۲ و ۳۶ ماه است.
تبصره ۱- افراد مشمول اين قانون که در زمان وقوع بيکاري داراي پنجاه وشش سال سن و بيشتر هستند. به شرط آنکه در شروع دوره بيکاري حداقل بيست و يک سال سابقه پرداخت حق بيمه داشته باشند تا زماني که مشغول به کار نشده‌اند مي‌توانند تا رسيدن به سن بازنشستگي تحت پوشش بيمه بيکاري باقي بمانند.
تبصره ۲- ميزان مقرري قابل پرداخت در هر دوره، به ازاي هر شش ماه پرداخت مقرري، ۱۰ درصد کاهش مي‌يابد.
ب- ميزان مقرري بيمه بيکاري براساس ميانگين حقوق و مزاياي مبناي کسر حق بيمه ظرف شش ماه قبل از وقوع بيکاري به شرح جدول زير قابل پرداخت است:
دوره دريافت مقرري در سه مرحله شش ماه اول و شش ماه دوم و شش ماه سوم تعيين شده که به ترتيب براي متاهلان و متکفلان ۸۰، ۷۰ و ۶۰ درصد ميانگين حقوق و مزايا در نظر گرفته شده و براي مجردان به ترتيب ۷۰، ۶۰ و ۵۰ درصد ميانگين حقوق و مزايا در نظر گرفته شده است.
تبصره ۱- در صورتي که بيمه شده ظرف شش ماه مذکور مدتي از غرامت دستمزد استفاده نموده باشد، متوسط مزدي که مبناي محاسبه غرامت دستمزد قرار گرفته است به منزله دستمزد ايام بيکاري تلقي و در محاسبه منظور خواهد شد.
تبصره ۲ـ مقرري افراد مشمول اعم از افراد متأهل، متکفل و مجرد در شش ماه اول نبايد از حداقل دستمزد زمان برقراري بيمه بيکاري کمتر باشد، ولي از شش ماهه دوم به بعد بدون رعايت حداقل دستمزد پرداخت خواهد شد.
پ) مقرري بيمه بيکاري از روز اول بيکاري قابل پرداخت است.
تبصره ۱ـ افراد تحت تکفل موضوع اين قانون منطبق با ماده (۵۸) قانون تأمين اجتماعي و اصلاحات بعدي آن هستند.
تبصره ۲ـ دريافت مقرري بيمه بيکاري مانع ازدريافت مستمري جزيي نمي‌شود.
تبصره ۳ـ بيمه شده بيکار و افراد تحت تکفل، در مدت دريافت مقرري بيمه بيکاري از خدمات درماني موضوع بندهاي «الف» و «ب» ماده (۳) قانون تأمين اجتماعي استفاده خواهند کرد.
تبصره ۴ـ مقرري بيمه بيکاري مانند ساير مستمري‌هاي تأمين اجتماعي از پرداخت هرگونه ماليات معاف خواهند بود.
ماده ۹ـ در موارد زير مقرري بيمه بيکاري قطع خواهد شد:
الف- زماني که بيمه شده مجدداً اشتغال به کار يابد.
ب- بنا به اعلام واحد کار و اموراجتماعي محل يا نهضت سوادآموزي وساير واحدهاي ذي‌ربط، بيمه شده بيکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌هاي کارآموزي يا سواد آموزي خودداري كند.
پ- بيمه شده بيکار از قبول شغل تخصصي خود يا شغل مشابه پيشنهادي خودداري كند.
ت- بيمه شده بيکار ضمن دريافت مقرري بيکاري، مشمول استفاده از مستمري بازنشستگي يا از کارافتادگي کلي شود.
ث- بيمه شده به نحوي از انحا با دريافت مزد ايام بلاتکليفي به کار مربوط اعاده شود.
تبصره۱- درصورتي که پس از پرداخت مقرري بيمه بيکاري محرز شود که بيکار بيمه شده ناشي از ميل و اراده او بوده است يا چنانچه بيمه شده اشتغال مجدد خود را پنهان و مقرري بيمه بيکاري دريافت نموده باشد، صندوق تامين اجتماعي مکلف به وصول مقرري پرداختي پانزده درصد مبلغ مذکور بابت هزينه‌هاي درمان و اداري و پرسنلي از زمان اشتغال خواهد بود.
تبصره۲- دريافت کمک هزينه حين کارآموزي مانع استفاده از مقرري بيمه بيکاري نخواهد بود.
